Helicobacter pylori
Helicobacter pylori to bakteria Gram-ujemna, która występuje na powierzchni komórek nabłonkowych błony śluzowej części przedodźwiernikowej żołądka. Jest przyczyną ponad 90% przypadków wrzodów dwunastnicy i 80% przypadków wrzodów żołądka. Jest również głównym czynnikiem ryzyka raka żołądka i pierwotnego chłoniaka żołądka. Może być zarówno częścią fizjologicznej flory bakteryjnej jaki i oportunistyczną, prowadząc do problemów pokarmowych. Szacuje się, że w Polsce jest 67% zakażonych osób, czyli dużo więcej niż w innych krajach Europy.
Wiedza na temat H.Pylori i jej roli w patogenezie chorób przewodu pokarmowego jest bardzo rozległa, ale ciągle niekompletna. H.Pylori u osoby zakażonej powoduje przewlekłe aktywne zapalenie żołądka, które u około 1-10% osób powoduje wrzody żołądka i dwunastnicy, a u niektórych doprowadzi do zanikowego zapalenie błony śluzowej żołądka, raka żolądka lub chłoniaka żołądka. Dlaczego tylko u części osób zakażonych dojdzie do wystąpienia dolegliwości ze strony układu pokarmowego? Poza czynnikami genetycznymi i środowiskowymi, duża rolę odgrywa stan flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Badania pokazują, że w mikrobiocie osoby chorej na raka żołądka stwierdza się dysbiozę ze zmniejszona różnorodnością bakterii, co przyczynia się do zwiększonego tworzenia pochodnych nitrozowych. Ponadto istotną rolę odgrywa stan układu odpornościowego i przewodu pokarmowego.
Objawy i wskazania do badań diagnostycznych w celu wykrycia infekcji:
- zapalenie żołądka
- choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy (aktywna lub przebyta)
- wczesne stadium raka żołądka
- obciążenie rodzinne rakiem żołądka
- chłoniak żołądka
- wzdęcia
- biegunka
- bóle brzucha
- wymioty
- dyspepsja
- refluks
- brak apetytu
- niedokrwistość z niedoboru żelaza
- samoistna małopłytkowość
- niedobory witaminy B12
- polipy hiperplastyczne
- limfocytarne zapalenie żołądka
Drogi zakażenia:
- najczęściej dochodzi do zakażenia na drodze pokarmowej
- najczęściej do zakażenia dochodzi przed 10 rokiem życia- z matki na dziecko
- do infekcji może dochodzić w wyniku kontaktu ze śliną zakażonej osoby lub drogą oralno-analną
Diagnostyka
Dostępne metody diagnostyczne możemy podzielić na metody inwazyjne i nieinwazyjne. Do badań inwazyjnych, które są możliwe za pomocą gastroskopii (konieczne skierowanie od lekarza i wskazania do wykonania) zaliczamy:
- test ureazowy
- badanie histologiczne
- badanie mikrobiologiczne
Do badań nieinwazyjnych możemy zaliczyć:
- test serologiczny
- test oddechowy
- badanie antygenów H.pylori w stolcu
Badania należy wykonywać również w celu oceny skuteczności leczenia.
Leczenie
Dlaczego należy leczyć zakażenia H.pylori? Poza wyżej opisanymi schorzeń spowodowanymi zakażeniem, H.pylori może przyczynić się do wielu innych problemów:
- H.pylori poprzez wpływ na oś mózg-jelita może całkowicie zaburzać trawienie
- Zakażenie Helicobacter może doprowadzić do rozwoju gruczolaka jelita grubego, śluzaka rzekomego otrzewnej (rzadki rak otrzewnej), rozlanego chłoniaka z dużych komórek B, raka krtani i gardła
- H.pylori powoduje niedoboru żelaza i cynku, ponieważ wymaga większą ilość tych substancji do wzrostu niż inne bakterie
- Bakteria ta może kolonizować uszy, gardło i nos
- Może powodować choroby oczu, zwłaszcza jaskrę z otwartym kątem przesączania
- Może powodować choroby skóry takie jak trądzik różowaty i pokrzywka
- H.Pylori może powodować nietolerancję histaminy
- Zaburza przepływ krwi w okolicach żołądka, co zaburza funkcje neuroprzekaźników i ma negatywny wpływ na poziom hormonów- leptyny i greliny
- Produkuje endotoksyny, które mogą zwiększyć ryzyko chorób serca i wątroby
- Zwiększa produkcję kortyzolu i adrenaliny
Badania sugerują związek pomiędzy zakażeniem Helicobacter pylori a chorobami neurodegeneracyjnymi- chorobą Alzheimera i Parkinsona, rozwojem chorób autoimmunologicznych pozajelitowych, szczególnie z pierwotną małopłytkowością immunologiczną, łuszczycą, chorobą Gravesa-Basedowa, stwardnieniem rozsianym i zapaleniem nerwu wzrokowego (NMO)
Eradykacja H.pylori zmniejsza ryzyko raka żołądka, ponieważ przerywa stan zapalny i odwraca zanik błony śluzowej. Niestety dostępna antybiotykoterapia ma wiele wad- słaba skuteczności, skutki uboczne ze strony układu pokarmowego, możliwy nawrót choroby. W związku z tym zaczęto interesować się naturalnym leczeniem zakażenia H.pylori, w tym substancjami naturalnymi, które mają działanie przeciwdrobnoustrojowe, ograniczające kolonizację bakterii lub regenerujące uszkodzoną śluzówkę.
Zioła i suplementy działające baketriobójczo na Helicobacter pylori:
- Glycyrrhiza glabra
- olejek z oregano
- srebro koloidalne
- momordica charantia, czyli przepękla ogórkowata w formie wyciągu
- berberyna
- olejek z cząbru ogrodowego
- miód manuka
- allicyna
- laktoferyna
Substancje ograniczające kolonizację bakterii
- migdałecznik chebułowiec
- sulforafan (wyciąg z brokułów)
- Bacopa monnieri
- czystek w formie ekstraktu
- mastika
- d-limonen
- kwas solny
- duże dawki witaminy D3
- kwasy omega 3
Substancje regenerujące błonę śluzową przewodu pokarmowego:
- migdałecznik chebułowiec
- lukrecja
- krwawnik
- przywrotnik
- trędownik
- cardiospermum halicacabum linne
- łoczyga pospolita
- cynk w formie carnosine
Naturalna terapia powinna być dobrana w zależności od miejsca bytowania H.Pylori i obejmować wsparcie układu odpornościowego, ograniczenie kolonizacji bakterii i regenerację często uszkodzonej śluzówki przewodu pokarmowego. Wspomagająco należy przez cały okres leczenia zakażenia stosować dietą silnie przeciwzapalną.
Bibliografia:
Adrych K.: Czy każdy chory z zakażeniem Helicobacter pylori powinien być leczony? Aktualne stanowisko, Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 23–31
Medycyna dawna i współczesna, http://rozanski.li/
Smyk D.S. i in.: Helicobacter pylori and autoimmune disease: Cause or bystander, World J Gastroenterol. 2014 Jan 21; 20(3): 613–629.
Testerman T.L., Morris J.: Beyond the stomach: An updated view of Helicobacter pylori pathogenesis, diagnosis, and treatment, World J Gastroenterol. 2014 Sep 28; 20(36): 12781–12808.
